Korona nədir və ondan qorunmaq üçün nə edə bilərəm?

Koronavirus və ya korona, insanlarda yayıla bilən və xəstəlik yarada biləcək kiçik bir mikrobdur (çılpaq gözlə görülə bilməz). Korona quru öskürək, nəfəs darlığı, qızdırma və bədən ağrıları kimi qripə bənzər simptomlara səbəb olur. Korona daha çox tənəffüs sisteminə təsir edir. İnfeksiyaların bir çoxu təhlükəli olmasa da, sətəlcəmə (ağciyərlərdə ciddi bir infeksiya) səbəb ola bilər və ağır hallarda ölümcül ola bilər.

Hər kəs korona ola bilər. Yaşlı insanların və hal-hazırda digər xəstəliklərdən, məsələn, tənəffüs yolları xəstəlikləri, xərçəng və ya diabet kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərin daha ağır təsirlərə məruz qalma riski daha yuxarıdır.

Korona, yoluxmuş bir insandan nəfəs aldıqda, öskürəndə və ya asqırdıqda, digər insanlara, səthlərə və ya yeməklərə sıçrayan damlalarda yayılır. Bədənə ağız, burun və gözlər vasitəsiylə daxil olur. Bədənə daxil olduqdan sonra çoxalmağa və digər bölgələrə yayılmağa başlayır. Korona, xarici xəstəlik əlamətləri görünməmişdən əvvəl bədəndə 14 günə qədər yaşaya bilər. Beləliklə insanlar koronaya tutulub bundan xəbərdar olmaya bilər və virusu başqalarına ötürə bilərlər.

Korona, antibiotik və ya evdə müalicə yolu ilə öldürülmür. Koronadan, ancaq onunla təmasdan çəkinməklə və əlləri tez-tez yumaqla qorunmaq olar.

İnfeksiyanın qarşısını almaq üçün əllərinizi sabun və su ilə yuyun. Əlləriniz gözlə görünəcək dərəcədə çirkli olmasa belə bunu edin. Axan suyun altında 20 saniyə boyunca sabunla bütün əlinizi, biləyinizi örtdüyünüzə əmin olun və dırnaqlarınızın altını ovaraq güclü bir şəkildə yuyun. Sabun və su ilə yumaq əllərinizdə ola biləcək virusları öldürür. Yemək hazırlayarkən, ondan əvvəl və sonra, tualetdən sonra, yemək yeməzdən əvvəl, xəstələrə qulluq edərkən, heyvanlarla və ya heyvan tullantıları ilə məşğul olduqdan sonra, öskürdükdən, asqırdıqdan və ya burnunuzu yuduqdan sonra həmişə əllərinizi yuyun.

Əllərinizi, yumazdan əvvəl gözlərinizə, burnunuza və ağzınıza toxundurmaqdan çəkinin. Əllər bir çox səthə toxunur, nəticədə ələ virus bulaşa bilər. Bulaşdıqdan sonra sonra əlləriniz virusu gözlərinizə, burnunuza və ya ağzınıza ötürə bilər. Oradan da virus bədəninizə girə və sizi xəstələndirə bilər.

Hərarət, öskürək və ya digər tənəffüs simptomları olan hər bir kəslə yaxın təmasdan çəkinmək çox vacibdir. Öskürmə və ya asqırma zamanı ağzınızı və burnunuzu həmişə dirsəyinizi əyərək və ya bir salfet ilə örtün. Sonra istifadə olunan salfeti dərhal tullayın. Küçədə yerə tüpürməyin.

Özünüzlə, öskürən və ya asqıran hər bir kəs arasında ən azı 1 metr məsafə saxlayın. Hərarəti və öskürəyi olan hər bir kəslə yaxın təmasdan çəkinin.

Hərarəti, öskürəyi və nəfəs darlığı olan bir insana baxmağınız lazımdırsa, qoruyucu maska ​​və ya parça maska taxmağı, xüsusən də əl gigiyenasına əməl etməyi unutmayın.

Koronanın qarşısını almaq üçün başqaları ilə fiziki təmasdan qaçmaq ən təhlükəsiz yoldur. Korona və digər viruslar başqaları ilə əl sıxaraq, daha sonra gözlərinizə, burnunuza və ağzınıza toxunaraq keçə bilər. Buna görə də başqaları ilə görüşərkən, əl sıxaraq, qucaqlaşaraq və ya öpüşərək onları salamlamayın. İnsanları əlinizi yelləyərək, başınızı əyərək və ya salam deyərək qarşılayın. Əhatənizdə korona olduğunu düşünürsünüzsə, başqaları ilə təmasdan qaçmaq üçün evdə qalın.

Özünüzü pis hiss etməyə başlayırsınızsa, baş ağrısı və yüngül burun axıntısı kimi ağır olmayan simptomlarınız olsa da, sağalana qədər evdə qalın. Asqırırsınızsa, quru öskürəyiniz varsa, nəfəs almaqda çətinlik çəkirsinizsə və qızdırmanız varsa, bunun, tənəffüs yollarının infeksiyaya yoluxması və ya digər ciddi vəziyyətə görə ola biləcəyini nəzərə alaraq tez bir zamanda həkimə müraciət edin.

Korona haqqında yalan inanclar və şayiələr çox təhlükəli ola bilər və hətta insanların ölümünə səbəb ola bilər. Məsələn, ağardıcı və ya alkoqol kimi maddələr içmək, koronanın qarşısını almaq əvəzinə sizə zərər verəcəkdir. Dostlarınızdan və ya yaxın qohumlarınızdan aldığınız məlumatlar belə səhv və ya təhlükəli ola bilər. Yalnız yerli səhiyyə orqanınızın dəqiq səhiyyə məsləhətlərinə əməl edin.

Bu mesajı yayaraq korona ilə mübarizə aparmağa kömək edə bilərsiniz. Bu mesajı, WhatsApp kimi bir mesajlaşma xidmətindən istifadə edərək dostlarınız və ailənizlə paylaşmağınızı xahiş edirik.

Bu məzmun, sağlamlıq biliklərinin səsli olması üçün qlobal bir layihə olan Audiopedia tərəfindən təmin edilmişdir. www.audiopedia.org saytında daha çox məlumat əldə edə bilərsiniz.